Ý nghĩa chuỗi tràng hạt trong Phật Giáo

Đối với đệ tử nhà Phật tràng hạt là một trong những vật tùy thân không thể thiếu trong quá trình tu tập của mình. Tuy nhiên không phải Phật tử nào cũng biết và hiểu được ý nghĩa của chuỗi tràng hạt. Nếu bạn không phải là người con Phật thì chắc chắn bạn cũng đã từng nghe qua ít nhất một lần về chuỗi tràng hạt. Bạn thường thấy những chuỗi tràng 108 hạt. Bạn có thắc mắc tại sao không phải một con số khác mà lại là 108 không? Nếu có hãy cùng nhau đọc bài viết sau đây nhé.

Nguồn gốc của tràng hạt

Theo Phật giáo, cái khởi nguyên của tràng hạt và lần chuỗi hạt khi niệm Phật, hầu hết đều căn cứ vào sự khai thị của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đối với vua Ba Lưu Ly của nước La Duệ Kỳ được ghi chép lại trong Kinh Mộc Hoạn Tử.

Theo đó, Đức Phật cùng các Tỳ Kheo đi giáo hóa chúng sinh trong núi Kỳ Xà Quật thì vua Ba Lưu Ly sai sứ giả đến chốn Phật để xin Thế Tôn đặc biệt rủ lòng thương xót, cho pháp yếu để có thể tu hành dễ dàng, kiếp sau có thể xa lìa được mọi khổ não.

Đức Phật bảo sứ giả về thưa với nhà vua rằng: nếu nhà vua muốn diệt được phiền não chướng, báo chướng nên xâu một chuỗi tràng 108 hạt bằng hạt cây tra (Mộc Hoạn Tử) và thường đem theo mình; khi đi, khi ngồi, khi nằm thường nên thật tâm, không phân tán ý, xưng danh hiệu: Phật, Pháp, Tăng mỗi lần, lần qua một hạt cây tra.

Tràng hạt gỗ sưa

Cứ như thế, lần lượt qua hạt này đến hạt khác, như: mười hạt, hai mươi hạt, trăm hạt, nghìn hạt, cho đến trăm nghìn vạn hạt. Nếu lần được đủ hai mươi vạn lượt, mà thân tâm không tán loạn; không lừa mình, dối người, nịnh hót; thời khi xả thân này được sinh lên tầng trời thứ ba của cõi Dục.

Lên đấy, y, thực tự nhiên, thường an lạc hạnh. Nếu lại lần đủ được một trăm vạn lượt, sẽ dứt hẳn được một trăm tám trói buộc của dục vọng, bước vào Tứ thánh quả, hướng đến đạo Niết bàn, dứt hẳn cội gốc phiền não và chức được quả vô thượng. Tràng hạt trong Phật giáo ra đời từ đấy. Các tăng sỹ thường mang theo bên mình tràng hạt như là một bảo bối, một pháp khí quan trọng để hỗ trợ họ trên con đường tu học Phật pháp.

Nếu bạn nghĩ chuỗi tràng hạt là vật dụng riêng biệt của nhà Phật thì bạn đã nhầm rồi. Trong Thiên chúa giáo, chuỗi tràng còn gọi là chuỗi Mân Côi phát xuất từ thói quen kết vòng hoa trên đầu cho những bức tượng của Đức Trinh Nữ từ thời Trung Cổ, những hoa hồng tượng trưng cho những lời nguyện dâng lên Mẹ Maria.

Phái Shaiva của Ấn Độ giáo thờ thần Shiva. Truyền thuyết kể lại, thần Shiva ngắm nhìn thế gian, thấy chúng sinh sống trong nỗi khổ cực không sao nói hết nên đã đau lòng nhỏ xuống những giọt nước mắt, những giọt nước mắt này mọc thành cây rồi cho ra những hạt đỏ thẫm. Người ta đã lấy những hạt ấy làm thành tràng hạt để cầu nguyện trong sự tưởng nhớ đến tấm lòng từ bi của thần Shiva. Hạt đó chính là hạt kim cương mà ngày nay chúng ta vẫn dùng để làm tràng hạt.

Như vậy, chuỗi tràng hạt đã xuất hiện từ lâu và gắn mỗi tôn giáo, mỗi văn hóa nó có một ý nghĩa biểu trưng hay giá trị thẩm mỹ khác nhau.

Số lượng và ý nghĩa của chuỗi tràng hạt trong Phật giáo

Số lượng

Tùy vào từng bản Kinh mà số lượng hạt trong chuỗi tràng lại khác nhau, cụ thể:

Kinh Mộc Hoạn Tử dạy làm chuỗi 108 hạt.
Kinh Đà Ra Ni Tập thì nêu ra có 4 loại chuỗi: 108 hạt, 54 hạt, 42 hạt, 21 hạt.
Kinh Sổ Châu Công Đức, cũng nêu ra 4 loại chuỗi, tức là loại 108 hạt, loại 54 hạt, loại 27 hạt, và loại 14 hạt.
Kinh Kim Cang Đảnh Du Già Niệm Châu thì lấy 1.080 hạt làm chuỗi bậc thượng, xâu 108 hạt làm chuỗi tối thắng, xâu 54 hạt làm chuỗi bậc trung, xâu 27 hạt làm chuỗi bậc hạ.
Kinh Văn Thù Nghi Quỹ bảo rằng: Chuỗi bậc thượng là 108 hạt, chuỗi bậc trung là 54 hạt, chuỗi bậc hạ là 27 hạt, chuỗi tối thượng là 1.080 hạt.

Có thể thấy trong những tràng hạt với số lượng hạt như trên thì xâu chuỗi 108 hạt là phổ biến hơn hết. Con số 108 này tượng trưng cho 108 phiền não của con người. Ngoài ra, con số 108 còn được giải thích theo nhiều cách khác nữa. Người ta nhận thấy rằng số hạt thường là tương đương với số lượng của đối tượng được niệm, trong niệm danh hiệu Phật thì có 108 danh hiệu.

Đặc biệt, trong tràng hạt có một hạt gọi là hạt Sumeru hay Meru, chúng ta thường gọi là hạt Tu di hoặc hạt Di đà, đó là hạt thứ 109, là chỗ giáp nối của vòng tròn. Theo nghi thức, khi lần tràng, không được vượt qua hạt này, lần đến hạt này thì lần ngược trở lại. Tuy nhiên, trong việc xâu chuỗi hạt, tùy cách xâu mà có thể có hoặc không có hạt thứ 109 này.

Ý nghĩa của chuỗi tràng hạt trong Phật giáo

Sử dụng tràng hạt có số hạt khác nhau thì ý nghĩa biểu trưng của nó cũng có những khác biệt:

Chuỗi 108 hạt là biểu thị cho cầu chứng 108 pháp Tam Muội mà đoạn trừ 108 phiền não. Đây là lý do vì sao các vòng tay phong thủy thường làm thành chuỗi gồm 108 hạt với ý nghĩa hóa giải phiền não, lo lắng trong cuộc sống.
Chuỗi 54 hạt là biểu thị cho 54 cấp vị quá trình tu hành của Bồ Tát
Chuỗi 42 hạt là biểu thị cho 42 cấp vị quá trình tu hành của Bồ Tát
Chuỗi 27 hạt là biểu thị cho 27 cấp vị của Tiểu Thừa tu hành Tứ Hướng Quả
Chuỗi 21 hạt là biểu thị cho 21 vị, tức là Thập Địa, Thập Ba La Mật và quả vị Phật.
Chuỗi 14 hạt là biểu thị cho 14 Pháp Vô Úy của Bồ Tát Quán Thế Âm.
Chuỗi 1.080 hạt là biểu thị cho 10 cảnh giới, mỗi cảnh giới đều có 108 phiền não, cho nên cộng thành 1080.

Ngoài những chuỗi tràng hạt với số lượng hạt như trên còn có chuỗi gồm 36 và 18 hạt. Theo ý kiến đa số, chuỗi 36 hạt và chuỗi 18 hạt không biểu trưng cho pháp số nào trong Phật giáo.

Chất liệu làm chuỗi hạt trong Phật Giáo

Chuỗi tràng hạt là “thất bảo” của nhà Phật, do đó nguyên liệu để làm một chuỗi tràng hạt cũng vô cùng quý hiếm. Theo những ghi chép trong kinh điển Phật giáo, chuỗi tràng hạt thường được làm từ hạt bồ đề, hạt kim cang, vàng, bạc, lưu ly, mã não, xà cừ, hổ phách, san hô.

Tuy nhiên, không phải tín đồ Phật giáo nào cũng có thể sở hữu chuỗi tràng làm từ các chất liệu trên, do đó hiện nay các chuỗi tràng hạt được làm từ nhiều nguyên liệu phong phú và đa dạng như đá, gỗ, trúc, ngà, sừng… để đáp ứng nhu cầu của các Phật tử.

Chất liệu phổ thông nhưng không làm giảm đi ý nghĩa của chuỗi tràng hạt. Đặc biệt với các chuỗi tràng hạt làm từ gỗ, không chỉ mang ý nghĩa giải tỏa phiền não cho con người, mà còn có tác dụng phong thủy của gỗ như trừ tà, mùi thơm dịu nhẹ giảm stress.

Như vậy, có thể thấy chuỗi tràng hạt có ý nghĩa rất lớn trong Phật giáo. Người ta dùng nó để niệm Phật, nhờ lần chuỗi tràng hạt mà tâm ít loạn hơn.

Hy vọng với những nội dung trên bạn đã thu nhặt được cho mình một ít kiến thức bổ ích. Hiện tại Gỗ Thành Vinh đang cung cấp nhiều chuỗi tràng hạt làm từ gỗ, nếu có nhu cầu bạn hãy ghé qua để có thêm nhiều lựa chọn cho mình nhé.